پرورش قهوه فرآیندی پیچیده و دقیق است که با کاشت دانه‌های قهوه آغاز می‌شود. این دانه‌ها ابتدا در نهالستان‌ها جوانه می‌زنند و پس از چند ماه به زمین‌های کشاورزی منتقل می‌شوند. گیاهان قهوه نیاز به آب و هوای گرم و مرطوب دارند و معمولاً در مناطق کوهستانی با ارتفاع بین 600 تا 2000 متر بالاتر از سطح دریا کشت می‌شوند.
درختان قهوه پس از 3 تا 4 سال شروع به باردهی می‌کنند و میوه‌های قرمز رنگی به نام “چری” تولید می‌کنند. این میوه‌ها پس از رسیدن، برداشت می‌شوند و مراحل فرآوری شامل جداسازی دانه‌ها، خشک کردن و پوست‌گیری روی آنها انجام می‌شود. سپس دانه‌های قهوه به مراکز فرآوری ارسال شده و پس از فرآوری‌های نهایی، به شکل دانه‌های سبز قهوه آماده صادرات می‌شوند. در نهایت، این دانه‌ها در مقصدهای مختلف جهان برشته شده و آماده استفاده در تهیه نوشیدنی محبوب قهوه می‌شوند.
چری قهوه چیست؟
چری قهوه (Coffee Cherry) میوه‌ای است که دانه‌های قهوه در داخل آن رشد می‌کنند. این میوه به شکل گیلاس است و از همین رو به آن “چری” می‌گویند. هر چری شامل دو دانه قهوه است که در یک پوشش محافظتی قرار دارند. وقتی میوه به بلوغ کامل می‌رسد، رنگ آن از سبز به قرمز یا زرد تغییر می‌کند، که نشانه‌ای از آماده بودن برای برداشت است.
چری قهوه نه تنها دانه‌های قهوه را در خود جای داده، بلکه دارای یک پوسته نازک و پالپ گوشتی نیز می‌باشد که باید در فرآیند پس از برداشت جدا شوند. کیفیت و طعم نهایی قهوه به میزان زیادی به فرآوری و نحوه برداشت چری‌ها بستگی دارد، زیرا هرگونه خطا در این مراحل می‌تواند به آسیب دیدن دانه‌های قهوه و افت کیفیت منجر شود.
مراحل پرورش قهوه به صورت کامل
پرورش قهوه یک فرآیند چند مرحله‌ای و پیچیده است که نیازمند دانش و مهارت‌های خاصی است. اولین مرحله، انتخاب بذر مناسب است که باید از کیفیت بالایی برخوردار باشد. سپس، بذرها در خزانه‌ها کاشته می‌شوند و پس از جوانه‌زنی، نهال‌ها به زمین اصلی منتقل می‌شوند. مرحله بعدی، مراقبت و نگهداری از درختان قهوه است که شامل آبیاری منظم، استفاده از کودهای مناسب و کنترل آفات و بیماری‌ها می‌شود. درختان قهوه معمولاً پس از سه تا چهار سال شروع به میوه‌دهی می‌کنند.
برداشت میوه‌های قهوه که به آنها “چری” می‌گویند، به دو روش دستی و مکانیزه انجام می‌شود. پس از برداشت، میوه‌ها باید فرآوری شوند که این مرحله شامل جدا کردن پوست و پالپ میوه و خشک کردن دانه‌های قهوه است. دو روش اصلی فرآوری وجود دارد: روش خشک و روش شسته. پس از فرآوری، دانه‌های قهوه باید برای بهبود کیفیت و عطر و طعم، چندین هفته نگهداری شوند.
ضمن این کلیات، دانه‌های قهوه به کارخانه‌های برشته‌سازی فرستاده می‌شوند تا برشته شده و آماده مصرف شوند. هر یک از این مراحل تاثیر زیادی بر کیفیت نهایی قهوه دارند و نیازمند دقت و توجه ویژه‌ای هستند.
کاشت دانه‌های قهوه
پرورش قهوه با کاشت دانه‌های قهوه آغاز می‌شود. این دانه‌ها معمولاً از گیاهان قهوه با کیفیت انتخاب شده و در نهالستان‌ها در خاک‌های غنی و مرطوب کاشته می‌شوند تا جوانه بزنند. دانه‌ها در شرایط کنترل شده‌ای نگهداری می‌شوند تا رشد بهینه داشته باشند. جوانه‌زنی دانه‌ها حدود 2 تا 3 هفته طول می‌کشد.
نهال‌های کوچک پس از جوانه‌زنی به مرحله رشد اولیه می‌رسند که حدود 8 تا 10 ماه طول می‌کشد. در این مدت، نهال‌ها نیاز به مراقبت‌های ویژه‌ای مانند آبیاری منظم و محافظت در برابر آفت‌ها دارند تا به اندازه‌ای برسند که بتوان آنها را به زمین‌های کشاورزی منتقل کرد.
انتقال به زمین‌های کشاورزی
نهال‌های قهوه پس از رسیدن به اندازه مناسب، به زمین‌های کشاورزی منتقل می‌شوند. این زمین‌ها معمولاً در مناطق کوهستانی با ارتفاع بین 600 تا 2000 متر از سطح دریا قرار دارند، زیرا این ارتفاعات دارای آب و هوای گرم و مرطوب هستند که برای رشد گیاهان قهوه ایده‌آل است.
خاک این مناطق باید خوب زهکشی شده و غنی از مواد مغذی باشد تا رشد گیاهان بهینه شود. هنگام کاشت نهال‌ها در زمین، فاصله مناسب بین آنها رعایت می‌شود تا هر گیاه فضای کافی برای رشد و دسترسی به نور خورشید داشته باشد. این انتقال معمولاً در فصل بهار انجام می‌شود تا گیاهان در شرایط مناسب آب و هوایی قرار گیرند.
مراقبت و نگهداری
درختان قهوه نیاز به مراقبت‌های ویژه دارند تا به خوبی رشد کنند و محصول با کیفیتی بدهند. آبیاری منظم برای تأمین آب مورد نیاز گیاهان بسیار مهم است، به ویژه در دوره‌های خشک. کوددهی با استفاده از کودهای طبیعی و مصنوعی به منظور تأمین مواد مغذی ضروری برای رشد گیاه انجام می‌شود.
هرس کردن درختان برای تحریک رشد و جلوگیری از بیماری‌ها و آفت‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. درختان قهوه معمولاً بعد از 3 تا 4 سال شروع به باردهی می‌کنند. در این مدت، کشاورزان باید به دقت گیاهان را نظارت کنند و در صورت مشاهده هرگونه نشانه بیماری یا آفت، اقدامات لازم را برای مقابله با آنها انجام دهند. همچنین، سایه‌بان‌هایی برای محافظت گیاهان از نور مستقیم و شدید خورشید ایجاد می‌شود تا از آسیب‌دیدگی برگ‌ها جلوگیری شود.
برداشت میوه‌های قهوه
پس از چند سال، درختان قهوه شروع به باردهی می‌کنند و میوه‌های قرمز رنگی به نام “چری” تولید می‌کنند. این میوه‌ها در ابتدا سبز هستند و به تدریج به رنگ قرمز تبدیل می‌شوند که نشان‌دهنده رسیدن کامل آنها است. برداشت میوه‌ها باید با دقت و به صورت دستی انجام شود تا از آسیب دیدن دانه‌های قهوه جلوگیری شود.
برداشت معمولاً در فصل خشک سال انجام می‌شود تا کیفیت میوه‌ها حفظ شود. کارگران ماهر میوه‌ها را به دقت از درختان جدا کرده و در سبدهای مخصوص جمع‌آوری می‌کنند. این فرآیند ممکن است چندین بار در فصل برداشت تکرار شود تا تمامی میوه‌های رسیده جمع‌آوری شوند.
فرآوری دانه‌های قهوه
پس از برداشت، میوه‌های قهوه به مراکز فرآوری منتقل می‌شوند. اولین مرحله در فرآوری، جداسازی دانه‌ها از میوه است که می‌تواند به دو روش خشک و مرطوب انجام شود. در روش خشک، میوه‌ها به صورت کامل در آفتاب خشک می‌شوند و سپس دانه‌ها از پوست جدا می‌شوند.
در روش مرطوب، میوه‌ها به وسیله دستگاه‌های خاصی شسته شده و دانه‌ها از پوست جدا می‌شوند. پس از جداسازی، دانه‌ها باید خشک شوند تا رطوبت آنها به حدود 10-12 درصد کاهش یابد. این کار معمولاً در آفتاب یا در دستگاه‌های خشک‌کن انجام می‌شود. پس از خشک شدن، دانه‌ها پوسته‌گیری و درجه‌بندی می‌شوند تا برای صادرات آماده شوند.
برشته کردن و بسته‌بندی
دانه‌های سبز قهوه پس از فرآوری به مراکز برشته‌کاری منتقل می‌شوند. برشته کردن یکی از مراحل حساس و مهم در تولید قهوه است که تاثیر زیادی بر طعم و عطر نهایی قهوه دارد. دانه‌ها در دماهای مختلف و برای زمان‌های مشخص برشته می‌شوند تا به درجه دلخواه برسند.
پس از برشته شدن، دانه‌های قهوه خنک می‌شوند و در بسته‌بندی‌های مخصوص قرار می‌گیرند تا از نفوذ هوا و رطوبت به داخل بسته‌ها جلوگیری شود. بسته‌بندی مناسب به حفظ تازگی و عطر قهوه کمک می‌کند. در نهایت، دانه‌های قهوه برشته شده به بازار عرضه می‌شوند و آماده مصرف در تهیه انواع نوشیدنی‌های قهوه هستند.
جمع بندی
پرورش قهوه از کاشت دانه‌ها در نهالستان‌ها آغاز می‌شود و پس از چند ماه، نهال‌ها به زمین‌های کشاورزی منتقل می‌شوند. این گیاهان در مناطق کوهستانی با آب و هوای گرم و مرطوب رشد می‌کنند و پس از 3 تا 4 سال میوه‌های قرمز رنگی به نام “چری” تولید می‌کنند.
میوه‌ها به دقت برداشت و سپس در مراکز فرآوری به دانه‌های قهوه تبدیل می‌شوند. دانه‌ها پس از جداسازی و خشک شدن، برشته شده و بسته‌بندی می‌شوند تا آماده مصرف در تهیه نوشیدنی قهوه شوند. این فرآیند شامل مراحل مختلفی از کاشت تا برداشت و فرآوری است که هر کدام نیاز به دقت و مراقبت ویژه‌ای دارد تا محصول نهایی با کیفیت بالا تولید شود.
